فرمت:doc

تعداد صفحه:16

بخش هایی از مقاله:

روزگاری طنین چهارپاره هایی از این دست، از میان گرد و غبار پشم کارگاه‏های نمدمالی گوشه و کنار ایران بلند بود و حالا دیر زمانی است که این کارگاه‏ها متروک مانده‏اند و تنها غبار زمان روی آنها نشسته است. نمد پیشینه چندین هزار ساله دارد و شاید به جرات بتوان آن را جزو اولین زیراندازهای بشری محسوب کرد . زندگی شهرنشینی امروز دیگر کمتر با چنین صنایعی گره می‏خورد و اگر خورد گاه از سر تفنن و تنوع سنگ‏ها و سرامیک‏ها این روزها جای فرش‏های هزار رنگ را می‏گیرند و موکت‏ها و ماشین باف‏ها میهمان چند روزه خانه‏ها می شوند . اما در این میان هستند کسانی که تمام هم و غم شان را گذاشته‏اند برای این‏که دستباف‏ها و نمدمال‏ها فراموش نشوند. نمدهایی که می‏خواهند هر طور شده با زندگی امروز پیوند بخورند، حالا به هر شکلی در اندازه‏های کوچکتر به رنگ‏های شادتر و حتی گاهی وقت‏ها روی دیوارها شاید چیزی شبیه به تابلو فرش . هنری که به عبارتی منسوخ شده است و نام و نشان‏اش روز به روز کمتر می‏شود. نمد اصیل، نمد خوب حالا سال‏هاست که دیگر نیست، نمدهایی که این روزها در کارگاه‏های نمدمالی تولید می‏شوند از لحاظ کیفیت و پرداخت از کمترین کیفیت برخوردارند . درگذشته‏ها و حتی تا حدود 50 سال پیش هم نمد در اکثر نقاط ایران استفاده می‏شده و به خاطر خاصیت‏هایی که داشت از محبوبیت زیادی برخوردار بود، این‏که نم را به خود راه نمی‏داد زمستان‏ها کف خانه را گرم می‏کرد و تابستان‏ها خنک، زیباترین زیراندازهای نمدی در خانه خان‏های بختیاری انداخته می‏شد و به همین خاطر نمدمال‏های این قسمت ظرافت و سلیقه بیشتری به خرج می‏دادند . عامه مردم فکر می‏کنند نمد یکی از پست‏ترین زیراندازهاست و در نگاه اول تنها آنها را یاد طبقه تنگدست جامعه می اندازد. زیرانداز پستی که بو می‏دهد، پر از پرز است و خیلی زود وا می‏رود. نمی‏دانم ولی شخصا احساس می‏کنم این کینه‏ای که نسبت به نمد روا داشته‏اند، ناحق است. در حالی که در گذشته‏های دور نمد در خانه اعیان و اشراف هم استفاده می‏شد، اما حالا وقتی اسم نمد را می‏آوریم همه چهره در هم می‏کشند. البته خوشبختانه این روزها نگاه نسل جوان به نمد بهتر است. آنها راحت‏تر این مقوله را درک می‏کنند و با نمد به عنوان یک هنر برخورد می‏کنند با این‏که اطلاعات آنها هم درباره نمد ناقص است. اما با نمد به عنوان یک شیء تزئینی برخورد می‏کنند. از طرفی این روزها جایگاه نمد کم کم دچار یک جهش می‏شود. بسیاری از دوستداران هنر و آنهایی که نسبت به هنرهای سنتی دارای دید وسیعی هستند با نمد ارتباط برقرار می‌کنند و نمد را در بهترین نقطه‌های خانه‌شان پهن می‌کنند، در حالی که در شهرهایی که نمدمالی قدمت دیرینه‌ای دارد؛ این روزها در بهترین حالت از نمد به عنوان پادری استفاده می‌کنند . به هر حال باید درباره نمد هم یک جهش صورت بگیرد تا نمد هم احیا شود. چند سال پیش گبه هم حال و روزی بهتر از نمد نداشت اما چند تن از استادکاران و تاجران دست روی این هنر گذاشتند! سرمایه‌گذاری کردند و حالا گبه ایرانی در خانه‌های اروپایی پهن است. نسل جدید در خانه‌هایشان به جای فرش‌های گرانقیمت ابریشم و فرش‌های ماشینی پلاستیکی از گبه‌های رنگارنگ استفاده می‌کند. حالا همه می‌بیننند که گبه هیچ منافاتی با زندگی مدرن امروزی ندارد؛ قطعا نمد هم می‌تواند به چنین جایگاهی برسد؛ فقط باید دوباره آن را احیا کرد و روحی تازه به کالبد بی‌جان‌اش دمید. کارگاه‌های نمدمالی این روزها یک به یک تعطیل می‌شوند آنهایی هم که هستند محض خالی بودن عریضه و برای امرار معاش ادامه می‌دهند که نمدهایشان هم از مواد درجه3 و 4 تولید می‌شود. نیروی جوان هم سراغ این کار نمی‌رود چون هم کار بدی محسوب می‌شود هم درآمد ندارد . استادکارهایی بودند که تنها نقش می‌زدند و نمدمال‌ها؛ نمد را می‌مالیدند. متاسفانه این روزها هیچ مرجعی نیست که از نمد حمایت کند؛ نه میراث فرهنگی؛ نه صنایع دستی و نه سازمان فرش؛ تنها سازمان صنایع دستی نمدهای استادکارهای قدیمی را می خرد که آب باریکه‌ای برای آنها باشد تا طاقتشان طاق نشود. به هر حال نمدمالی کار سخت و پردردسری است و یک کار یدی و مردانه است. البته در هرات خانم‌های افغانی یک نوع نمد نازک درست می‌کنند که روی آن گلدوزی و سوزن دوزی می‌شود