فرمت:doc

تعداد صفحه:72

بخش هایی از مقاله:

مقاله ی شماره ی 1:ملی شدن صنعت نفت ايران

امام خمينى كه طى 60 سال در محيط جامعه و حوزه علميه مشغول نشو و نما بود و در هر دو صحنه نظر و عمل به درجات عالى رسيده بود، در سال 41 طى برخورد با لايحه انجمنهاى ايالتى و ولايتى،در كنار مرجعيت‏بعنوان رهبر سياسى جامعه در بين اقشار وسيع مردم و روحانيون متجلى شد.از اين به بعد تا زمان رحلتش بطور موازى در هر دو وادى نظر و عمل، انقلاب اسلامى را سكان دارى كرد.

نفت

صنايع نفت در كشورهاي عضو اوپك ازجمله ايران بدين سبب ملي شدند كه قراردادهاي نفتي معمول درآن زمان كه همه ازنوع انحصاريبودند و اختيار كل و مطلق اداره عمليات و نحوه و ميزان توليد وصادرات و قيمت گذاري در اختيار شركت هاي نفتي خارجي قرار داشت ، ازهر لحاظ مغايرحق حاكميت ملي و مانع استقلال سياسي واقتصادي كشورهاي صاحب نفت بود .

تمدن امروز جهان پيوستگي غيرقابل ترديدي با نفت دارد چه مهمترين ماده اي است که تا به حال شناخته شده و صنايع دنيا را از ابتداي قرن بيستم به طور عمده به گردش در مي آورد . نفت يعني قوه محرکه صنايع ، و ماده اوليه هزاران کالاي مورد استفاده بشر چون مصالح ساختماني ، دارو ، رنگ ، الياف ، کود شيميايي ، وسايل آرايش و از همه مهمتر صنعت پتروشيمي ، سوخت ناوگان هاي عظيم دريايي ، هواپيماهاي غول آساي امروزي ، جت هاي جنگنده و غيره و غيره . قطع توليد يک روز نفت در دنيا دگرگوني بسيار را به دنبال دارد چنانچه تحريم نفتي اعراب در سال 1973 م ( 1352 ه.ش ) ، مصيبتي فراموش نا شدني براي دنياي صنعت بود تا آنجا که اروپا را به جيره بندي وادار ساخت ، استفاده از اتومبيل سواري در بعضي کشورها متوقف گرديد و چرخ بسياري از صنايع از حرکت ايستاد .

در ايران مسئله نفت از آغازكشف آن توسط دارسي درسال 1908 تا كنون مهمترين عامل اساسي در تعيين خط مشي سياسي و اقتصادي كشور بوده است . امتياز نفت در دوران استبداد قاجار به دارسي انگليسي داده شد . ملت ايران به اهميت مساله نفت واقف نبود تا همچون امتياز تنباکو در همان تاريخ قيام کند . نفت ايران در جريان جنگ جهاني اول قدرت جنگي بسيار به ابر قدرت استعمارگر انگليس داد و اين کشور را بر آن داشت تا هر چه بيشتر صنايع نفت را در اختيار داشته باشد ، و بنابراين به سال 1312 ه.ش در زمان ديکتاتوري رضاخان با قرارداد ديگري نفت ايران براس مدت طولاني در اختيار انگليس قرار گرفت .

در بررسي تاريخ نود وپنج ساله صنعت نفت ايران بحث انگيزترين موضوع اصل ملي شدن صنعت نفت در سال1951 و وقايع و حوادث متعاقب آنمي باشد .

اما تأكيد بر اين نكته واجب است كه در تحت شرايط و نحوه اي كه شركت سابق نفت انگليس و ايران با حمايت دولت انگليس بر صنعت نفت ايران حكومت مي نموده اصل ملي كردن نفت ، يك امر ضروري و غيرقابل اجتناب بود.

مشروطيت

معناي مشروطيت ، در فرهنگ عميد به دو صورت آمده است:

1- مشروطه(به فتح ميم و ضم را) شرط کرده شده،آنچه که مقيد به شرط است.

2- حکومت ملي ، حکومتي که مقيد به قانون باشد ، مملکتي که داراي پارلمان باشد و نمايندگان ملت در کارهاي دولت نظارت داشته باشند .

مشروطه در نيمه دوم سده نوزدهم از رها عثماني به واژگان فارسي راه يافت و ترکها آن را از روي واژه " شارتر" فرانسه يا " کارتا " و کارتولاي لاتين ساختند که در آغاز به معني لوحي بود که فرمانها را روي آن مي نوشتند و بعد به قانون اطلاق گرديد .

ادوار مجلس

آغاز مبارزات مشروطيت

و اما در رابطه با چگونگي آغاز مشروطيت مطالب بسيار است و هر چند مشخص نيست چه روزي انقلاب شروع شد و چه شخصي و يا اشخاصي آغازگر آن بودند ولي مي توان حوادثي را ديد که مجموعا دليل پيدايش مشروطيت است از جمله شکست ايران در دو جنگ با روسيه و انعقاد قراردادهاي گلستان و ترکمن چاي ، برقراري کاپيتولاسيون به ضرر ملت ايران که عملا مشکلاتي را ايجاد کرده بود ، بي اعتباري دولت مردان در خارج از کشور به علت بي لياقتي ، توسعه ارتباط بين ايران و بعضي ممالک اروپايي و آگاهي جمعي از ايرانيان از وضع ممالک اروپا امتيازاتي که دولتهاي روس و انگليس با رقابت در ايران به دست مي آوردند و قرضه هايي که به دلايل خاص و شرايط اسارت بار اخذ مي شد، عدم توجه زمامداران ايران به حقوق واقعي مردم و به سرنوشت مملکت و از دست رفتن قسمتي از خاک ايران در شمال و شرق ، آمادگي گروه هاي زيادي از مردم براي تحول که آزمايش آن را در واقعه تنباکو نشان داده بودند؛ ظلم و جور و تعدي عمال حکومت مثل عين الدوله و شاهزادگان قاجار و مسافرت هاي زائد و پر خرج سلاطين و صدر اعظم به اروپا و نفرت کلي مردم از ترتيب اداره مملکت . در اين زمان خزانه دولت از خزانه شخص شاه جدا نبود و عوايد دولتي را شاه به مانند ثروت شخصي خود در هر جايي که دلش مي خواست خرج مي کرد ، فشار مالياتي مردم را خرد کرده بود ، مثلا از دهقانان که هشتاد درصد جمعيت را تشکيل مي دادند در سال ، چهل نوع ماليات اخذ مي شد تحريک مراجع مذهبي و آگاه ساختن مردم به آنچه در کشور مي گذشت قسمتي از عواملي است که در انقلاب تاثير داشت و مبارزه غير فعال مردم ايران را به تدريج به مبارزه فعال تبديل کرد . فرياد اعتراض نيرومند تر شد و کم کم شکل عصيان گرفت و در سراسر ايران انجمنهايي تشکيل شد .

چگونگي مهاجرت کبير

در ادامه مبارزات مردمي به رهبري روحانيت از جمله ايت الله طباطبايي و شيخ فضل الله نوري ، عين الدوله در صدد تبعيد سران نهضت برآمد و روحانيون نيز تندروي را توسعه دادند. عين الدوله وعاظي را که افشاگري مي کردند دستگير نمود . به دنبال يکي از راه پيمائيها طلاب و مردم راه را بر سربازان بستند و دستگير شدگان را نجات دادند و در برخورد يک طلبه هدف تير قرار گرفت . مردم جسد او را روي دست بلند کردند و سينه زني راه انداختند و روحانيون همه به مسجد آمدند . فرمانده قواي تهران مسجد را محاصره کرد و مردم مقاومت کردند حدود يکصد نفر کشته شدند و دکانها تعطيل گرديد تهديد عين الدوله موثر نشد و علما تصميم گرفتند مهاجرت نمايند . عين الدوله موافقت کرد که هر کجا مي خواهند بروند . در 25 جمادي الاول 1324 در حدود 1000 نفر در راس آنها سيدين به سوي قم حرکت کردند و مهاجرت کبير را شروع نمودند .

احزاب دوران مشروطيت

در سال اول فتح تهران ( رجب 1327 قمري – 1908 ميلادي – 1288 شمسي) در ايران دو حزب پيدا شد يکي انقلابي و ديگري اعتدالي و بعد از افتتاح مجلس دوم دو حزب فوق به نام دمکرات عاميون و اجتماعيون اعتداليون به مجلس معرفي شدند احزاب سياسي ديگري هم مثل حزب اتفاق و حزب ترقي پيدا شدند که نماينده اي در مجلس نداشتند برنامه حزبي دمکرات جدائي روحانيت از سياست بود ، نظام اجباري را خواستار بودند همچنين از قانون منع احتکار ، تعليم اجباري ، ترجيح ماليات غير مستقيم بر مستقيم ، تقسيم املاک بين رعايا حمايت داشتند دمکرات ها حزب مقابل يعني اعتداليون را ارتجاعي مي ناميدند از جمله اعضا دمکرات سيد حسن تقي زاده ، سليمان ميرزا ، سيد رضا مساوات و حسينقلي خان نواب بودند ، روزنامه هاي مشهوري مثل ايران نو در تهران – شفق در تبريز – نوبهار در خراسان را دمکرات ها منتشر مي ساختند ، تمايل دمکرات ها به غرب بود . اعتداليون جمعيت بيشتري داشتند هم در مجلس و هم در خارج از مجلس ، اينان دمکرات ها را تندرو مي خواندند و اتهام بي دين و کفر به آنها مي زدند. وقتي آيت الله سيد عبد الله بهبهاني به قتل رسيد دمکرات ها در معرض اتهام قرار گرفتند تقي زاده با اينکه نماينده مجلس بود در مقابل سيل حملات نتوانست دوام بياورد وبه خارج از ايران رفت مسئله اولتيماتوم روس در مورد حضور مستر شوستر آمريکايي و اجبار او به خروج از ايران دمکرات ها را به شکست رساند ، ناصرالملک در اين کار موثر بود زيرا بعد از مجلس دوم سه سال و چند ماهبه طور مطلق فرماندار بود و اعمال خشونت مي کرد و انتخابات مجلس را هم انجام نداد و براي درهم کوبيدن دمکرات ها به روسيه نزديک شد .

دمکرات ها در مجلس سوم زيادتر نبودند ، اعتداليون به دو دسته تقسيم گرديدند : دسته اي رهبري روحانيت را پذيرفتند و دسته ديگر عنوان آزاديخواه پيدا کردند در حاليکه در موقع انتخاب انتظار اين بود که از دمکرات ها کسي انتخاب نشود اکثريت را بدست آوردند و دسته آزاديخواه حزب اعتدال هم به دمکرات ها نزديک گرديد .

مقاله ی شماره ی2:

مقدمه

دکتر مصدق پس از شهریور ۲۰ و سقوطرضاشاه در انتخابات دوره ۱۴ مجلس بار دیگر در مقام وکیل اول تهران به نمایندگی مجلسانتخاب شد. در این مجلس برای مقابله با فشار شوروی برای گرفتن امتیاز نفت شمالایران، او طرحی قانونی را به تصویب رساند که دولت از مذاکره در مورد امتیاز نفت تازمانی که نیروهای خارجی در ایران هستند منع می‌شد.

در انتخابات دوره ۱۵ مجلسبا مداخلات قوام‌السلطنه (نخست وزیر) و شاه و ارتش، دکتر مصدق نتوانست قدم به مجلسبگذارد. در این دوره هدف عوامل وابسته به بریتانیا این بود که قرارداد سال ۱۹۳۳دوره رضاشاه را به دست دولت ساعد مراغه‌ای و با تصویب مجلس تنفیذ کنند. بر اثر فشارافکار عمومی مقصود انگلیسی‌ها تأمین نشد و عمر مجلس پانزدهم به‌سر رسید. در ۱۳۲۸دکتر مصدق و همراهان وی اقدام به پایه گذاری جبهه ملی ایران کردند. گسترشفعالیت‌های سیاسی پس از شهریور ۱۳۲۰ سبب گسترش مبارزات مردم و به ویژه توجه آنان بهوضع قرارداد نفت شده بود. دکتر مصدق در مجلس و بیرون از آن این جنبش را که به «نهضتملی شدن نفت» معروف شد، هدایت می‌کرد.

ملی شدن نفتو نخست وزیری

در انتخابات مجلس شانزدهم با همه تقلبات ومداخلات شاه و دربار، صندوقهای ساختگی آراء تهران باطل شد. عبدالحسین هژیر وزیردربار بقتل رسید و در نوبت دوم انتخابات، دکتر مصدق به مجلس راه یافت. پس از کشتهشدن نخست‌وزیر وقت سپهبد حاجیعلی رزم‌آرا، طرح ملی شدن صنایع نفت به رهبری دکترمصدق در مجلس تصویب شد. پس از استعفای حسین علاء که بعد از رزم‌آرا نخست وزیر شدهبود، در شور و اشتیاق عمومی دکتر مصدق به نخست وزیری رسید و برنامه خود را اصلاحقانون انتخابات و اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت اعلام کرد.

پس از شکایت دولتانگلیس از دولت ایران و طرح این شکایت در شورای امنیت سازمان ملل، دکتر مصدق عازمنیویورک شد و به دفاع از حقوق ایران پرداخت. سپس به دادگاه لاهه رفت و با توضیحاتیکه در مورد قرارداد نفت و شیوه انعقاد و تمدید آن داد، دادگاه بین‌المللی خود راصالح به رسیدگی به شکایت بریتانیا ندانست و مصدق در احقاق حق ملت ایران به پیروزیدست یافت ودر 29 اسفند صنعت نفت ملي اعلام گرديد. در راه بازگشت به ایران به مصررفت و مورد استقبال پر شکوه ملت مصر قرار گرفت.

کشمکش با دربار و مخالفان

انتخابات دوره هفدهممجلس بخاطر دخالتهای ارتشیان و دربار به تشنج کشید و کار بجایی رسید که پس ازانتخاب ۸۰ نماینده، دکتر مصدق دستور توقف انتخابات حوزه‌های باقی مانده را صادرکرد.

دکتر مصدق برا ی جلوگیری از کارشکنیهای ارتش و دربار درخواست انتقالوزارت جنگ به دولت را از شاه نمود. این درخواست از طرف شاه رد شد. به همین دلیلدکتر مصدق در ۲۵ تیرماه ۱۳۳۱ از مقام نخست‌وزیری استعفا کرد. مجلس قوام السلطنه رابه نخست‌وزیری انتخاب کرد و او با صدور بیانیه شدید الحنی نخست وزیری خود را اعلامنمود.

مردم ایران که از برکناری دکتر مصدق خشمگین بودند، در پی چهار روزتظاهرات در حمایت از دکتر مصدق، که به کشته شدن چندین نفر انجامید، موفق به ساقطکردن دولت قوام گردیدند. در ۳۰ تیر ۱۳۳۱ دکتر مصدق بار دیگر به نخست‌وزیری ایرانرسید.

در ۹ اسفند ماه ۱۳۳۱ دربار با کمک عده‌ای از افسران اخراجی و اراذل واوباش توطئه‌ای علیه مصدق کردند تا او را از بین ببرند. نقشه این بود که شاه در آنروز به عنوان سفر به اروپا از پایتخت خارج شود و اعلام دارد که این خواسته دکترمصدق است. مصدق از نقشه اطلاع یافت و توانست جان بدر برد و توطئه شکستخورد.
چند روز بعد عمال دربار و چند تن از افسران اخراجی سرتیپ افشارطوسرئیس شهربانی را ربودند و پس از شکنجه کشتند.