قدرت و سياست

رهبران جملگي با قدرت و سياست سروكار دارند. قدرت، توانايي نفوذ بر ديگران و بر رويدادهاست. قدرت همانند سهامي است كه هر رهبري در شركت خود دارد، و راه نفوذ وي را بر ديگران بازمي‎گشايد. قدرت با اختيار تفاوت دارد، زيرا اختيار از مديريت بالاتر واگذار مي‎شود. از سوي ديگر، قدرت را رهبران، خودشان بر پاية شخصيتشان، كوششهايشان، و موقعيتهايي كه در آنها به كار مي‎پردازند به دست مي‎آورند.

سياست به شيوه‎هايي گفته مي‎شود كه رهبران قدرت به دست مي‎آورند و به كار مي‎بندند. اين ضرورت وجود دارد كه به رهبر ياري داده شود تا «بر موقعيت مسلط شود». و رويدادها را به سوي هدفهاي دلخواه هدايت كند. سياست به زمينه‎هايي از اين دست باز مي‎گردد: توازن قدرت، حفظ آبرو، «‌زد و بند»، «مرمت كردن خرابيها»، سازشهاي ابتكاري، داد و ستد، و شمار گوناگوني از كوششهاي ديگر. سياست يك كوشش باستاني و ديرينة انساني است كه از آغاز تمدن وجود داشته است، از اين رو چيزي نيست كه يگانة سازمانهاي امروزين باشد. ولي سازمانهاي امروزين، زمين باروري براي پرورش و رشد سياست است. صاحب‎نظران بر اين گمانند كه رهبران توانا و شايسته اگر از مهارتهاي بنيادي سياسي بي‎بهره باشند، براي دستيابي به نوك هرم سازمانهاي امروزين با دشواري رودررو خواهند بود. به سخن يكي از اين صاحب‎نظران، قدرت سياسي « يكي از سازوكارهاي اندكي است كه سازمان را با موقعيت خود همراه مي‎سازد». به سخن ساده، مهارتهاي سياسي براي رهبران ضروري است، چه براي كاميابي خودشان و چه براي هموار كردن راهي كه كاركنان به كاركرد خود مي‎پردازند.

گونه‎هاي قدرت

قدرت به راههاي گوناگون پرورش مي‎يابد. نمونه‎هاي عمدة قدرت سازماني و سرچشمه‎هاي پديد آمدن آنها چنين‎اند.

قدرت شخصي: قدرت شخصي ‎- كه به نام قدرت مرجع، قدرت خردمندي، و قدرت شخصيتي نيز خوانده مي‎شود ‎- سرچشمه‎اش در هستي خود فرد است. قدرت شخصي توانايي رهبران است كه پيروان خود را بر پاية نيرومندي شخصيتشان مي‎پرورانند. اين رهبران از جاذبة شخصي، اعتماد، و باور به هدفهايي كه پيروان را جذب و پابرجا مي‎دارد، بهره‎مندند. مردم بدان سبب پيروي مي‎كنند كه مي‎خواهند پيروي كنند؛ عواطف آنان به آنها مي‎گويد كه چنان كنند. رهبر نيازهاي مردم را احساس مي‎كند و وعده‎هاي كاميابي براي رسيدن به آن نيازها را مي‎دهد. نمونه‎هاي تاريخي اين رهبران «ژاندارك» در فرانسه، «مهاتما گاندي» در هند،‌ و «فرانكلين روزولت» در ايالات متحد آمريكا هستند.